Wat zijn de invloeden van aanleg en opvoeding bij hoogsensitiviteit?

Verschillen in hoe mensen hun directe omgeving ervaren, hierop reageren en omgaan met de omstandigheden komen tot uiting in hun persoonlijkheid en temperament. Waarom lijden sommige mensen sterk onder invloeden van een slechte jeugd of niet passende omgeving terwijl het op anderen nauwelijks invloed lijkt te hebben?

Ik wil jou in dit artikel graag meenemen in de invloed van de omgeving en je eigen gevoeligheid hierin als hoogsensitief persoon.

Nature: de genetische factor

Onderzoekers Michael Pluess en Jay Belsky deden uitgebreid onderzoek naar de invloed van omgeving op sensitieve mensen1. Ze bestudeerden hoe mensen reageerden op tegenslag en voorspoed en keken daarbij naar het verschil in opvoeden, gehanteerde ouderschapsstijlen en de hoeveelheid stress die mensen hadden ervaren in hun omgeving. De uitkomst van het onderzoek toont aan dat een grote factor genetisch bepaald is. Mensen met een bepaalde variant van het gen 5-HTTLPR2 dat te maken heeft met het transport van serotonine hebben meer dan gemiddeld last van negatieve situaties, omgevingen of gebeurtenissen maar kunnen ook meer profiteren van positieve omstandigheden.

Mensen zonder zonder deze variant hebben weinig last van een niet passende omgeving of slechte jeugd, maar zij profiteren ook weinig van ondersteunende maatregelen. Hier is de omgeving minder van invloed.

Nurture: de invloed van de omgeving

Mensen met de variant van het 5-HTTPLR gen hebben veel last van niet passende of ondersteunende omgevingen, maar het tegenovergestelde is ook het geval: ze profiteren ook meer dan gemiddeld van een passende omgeving of positieve maatregelen. De Indrukwekkende uitkomst was dat hoogsensitieve mensen die in goede omgevingen waren opgegroeid niet alleen goede resultaten hadden, maar zelfs betere resultaten hadden dan niet-hoogsensitieve mensen.

Dit fenomeen wordt met een lastig woord differentiële susceptibiliteit genoemd en is kenmerkend voor hoogsensitive personen. Naast een genetische aanleg is de juiste omgeving dus van groot belang voor de ontwikkeling van deze karaktereigenschap. Hoogsensitiviteit leidt dus per definitie niet tot kwetsbaarheid, maar tot differentiële susceptibiliteit!

Genetic differential susceptibility to the effects of parenting -  ScienceDirect

Paardenbloemen en orchideeën

Elk persoon is dus in een bepaalde mate gevoelig voor zijn omgeving, maar dat is zeker niet bij iedereen gelijk. Thomas Boyce en Bruce Ellis kwamen met een nieuw concept in de kinderontwikkeling wat hiermee samenhangt3. Ze omschrijven de mate van gevoeligheid bij kinderen aan de hand van orchideeën en paardebloemen. Paardebloemkinderen hebben de mogelijkheid om te overleven en te bloeien in alle omstandigheden. Deze kinderen zijn psychologisch veerkrachtig en passen zich aan. Orchideekinderen zijn daarintegen zeer gevoelig voor hun omgeving en met name voor de manier waarin ze zijn opgevoed. Als ze in moeilijke omstandigheden opgroeien hebben ze het zwaar, maar als ze de juiste ondersteuning opgroeien overleven ze niet alleen, maar zullen uitbloeien met een prachtige schoonheid.

Ben jij een orchidee of een paardenbloem? - Puur & Open Coaching

Hoogsensitieve mensen worden vaak als de orchideeën omschreven waarbij een veel grotere groep niet-HSP als paardenbloemen worden omschreven.

Als je hier bewust van bent, kun je gaan kijken welke omstandigheden jij nodig hebt om tot volledige bloei te komen. Dit geldt zowel voor je omgeving thuis, maar ook bijvoorbeeld op je werk. Het is belangrijk dat de omgeving passend is voor jou! Paardenbloemen zullen ongeacht de omstandigheden overleven en bloeien en zijn dus niet zo bezig met het creëren van de juiste omgeving. Wees dus duidelijk in wat jij als orchidee nodig hebt.

Ik help je graag bij deze zoektocht!

  1. Beyond diathesis stress: differential susceptibility to environmental influences.
  2. Wikipedia
  3. Biological sensitivity to context: I. An evolutionary-developmental theory of the origins and functions of stress reactivity