Wie kent het niet? De kinderen zijn luidkeels met elkaar aan het stoeien, jij bent bezig te koken voor het avondeten, de TV staat (te) hard aan en er wordt aangebeld door een pakketbezorger die het zoveelste pakketje voor de buren bij jou wil stallen. Voordat dit begon had je ook al een hectische dag op kantoor achter de rug. Gevolg: stress ligt op de loer.
Stress als noodzakelijk kwaad
Stress wordt in onze maatschappij vooral geassocieerd met negativiteit. Maar evolutionair gezien heb je het ervaren van stress nodig om te leren, jezelf in leven te houden en het ongemak wat het je bezorgt te verminderen. De negatieve gevoelen die stress teweegbrengt zijn sturend en behulpzaam. Ze zorgen ervoor dat je in je dagelijks leven kleine veranderingen doorvoert of je omgeving meer passend gaat maken. Stress zorgt voor een leereffect bij mens en dier! We zijn nieuwsgierig naar datgene waar we een beetje van af weten en zoeken de spanning op. Door je stressrespons in je lijf kun je meer dan je denkt en eigenlijk is (een beetje) stress dus zo slecht nog niet.
Wat doet stress met een hoogsensitief persoon?
Elke van Hoof is een onderzoek gestart naar de relatie tussen hoogsensitiviteit en stress. Hierin zien we opnieuw dat een verhoogde omgevingsgevoeligheid (zie ook dit artikel) hier een rol bij speelt. Verder valt op dat een hogere mate van stress ervaren hoort bij mensen met een hogere score op de HSP-vragenlijst. Omgekeerd leidt een hogere HSP-score niet noodzakelijk tot een hogere mate van het ervaren van stress. Dit geeft aan dat het dus heel belangrijk is hoe je omgaat met die stress in je leven!
De gehele dag door heb je dingen te doen en werk je misschien wel een things-to-do lijst af. Dit kan bestaan uit huishouden, werk, gezin, sporten en/of familiebezoek. Ondertussen word je overvallen door onverwachte gebeurtenissen en moet je ook nog schakelen en aanpassen om met deze veranderingen om te gaan. Alle gebeurtenissen op een dag hebben effect op jouw energiebalans. De meeste mensen ervaren hierbij een breed scala aan emoties.
Al deze prikkels van buiten en ook de prikkels van jouw eigen emoties en gedachten zetten jouw stresssysteem aan het werk. Je bent dus aan het leren! De valkuil is echter dat je in de huidige technologische welvaartsmaatschappij door het internet met alles en iedereen continu in verbinding staat. Hierdoor is het leven heel druk, vluchtig en hectisch geworden. Vaak pak je op de weinige momenten dat je tijd over hebt opnieuw een telefoon of zet je de televisie aan. Het gevolg is dat je hierdoor je te weinig mentale rust en ontspanning krijgt.
Stress op fysiek niveau in de hersenen
Ons autonome zenuwstelsel bestaat uit twee onderdelen; het parasympatische1 (ontspanning en herstel) en het sympathische (vecht- of vluchtreactie) zenuwstelsel. Wanneer je stress ervaart is je sympathische2 zenuwstelsel geactiveerd. Tijdens de activering van ons stresssysteem wordt de hersenschors geremd waardoor we niet meer helder kunnen nadenken, je logica valt weg! Je lijf komt dan in een alerte stand om te kunnen vluchten of vechten. Hoogsensitieve personen zijn in de kern gevoeliger voor stress. Dit heeft vooral te maken met de manier waarop ze tijd nodig hebben om te herstellen na het activeren van ons sympathische systeem. Verschillende hormonen sturen het stresssysteem aan (stresshormonen en herstelhormonen). Deze moeten na een periode van stress weer aangevuld worden en in balans komen. Gelukkig kun je zelf ook veel doen om dit proces te versnellen!
Denk hierbij bijvoorbeeld aan gezonde voeding, voldoende slaap, sporten, tijd voor jezelf, een boek lezen, een stuk wandelen, een powernap of het uitvoeren van ademhalingsoefeningen. Zelf ben ik gek op literatuur uit mijn vakgebied of het uitzoeken van een nieuw recept voor het avondeten. Koken en bakken werkt voor mij namelijk meestal ontspannend!
Heb jij nog tips voor ontspanning die je graag vermeld ziet op mijn website?